Öğrenciler: Dursun Tunahan BİLGİN, Malik MUNAJED, Bedir ZİDAN
Danışman Bilgisi: Prof. Dr. Gülay ÖZCAN, Prof. Dr. Selin Hanife ERYÜRÜK

ÖZET

Bu çalışmada, yenilikçi bir itfaiyeci koruyucu kıyafet dış katman structure'ı hedeflenerek, halihazırda kullanılmakta olan itfaiyeci koruyucu kıyafetlerine bir geliştirme sunulması öngörülmüştür. Bu doğrultuda, itfaiyeci koruyucu kıyafetleriyle alakalı detaylı bir literatür çalışması yapılmış olup, planlanan yapıya uygun olacak şekilde; lif ve diğer katmanların seçimi ele alınmıştır. Bu parametreler, ticari reçetelerin maliyet verimliliğini arttırmak adına değişkenlik gösterebilirler. Planlanmış yapının, kısıtlamaları, kullanım alanları gibi önemli parametreler incelenip; yorumlanmıştır. Bahsi geçen özel yapının üretimi için, ITUARCLAB bünyesinde bulunan, cam elyaf lifinden dokuma kompozitler üretmek amaçlı tasarlanmış özel bir makinadan faydalanılmıştır. Üretimi gerçekleştirebilmek adına, birçok dokuma planı denenmiş olup; nihai olarak bir planda karar kılınmıştır. Yalnız, danışman firma tarafından bizlere tedarik edilen flame retardant iplik, bu makina üzerinde çalışılmaya çok uygun değildir. Bize sağlanan iplik bir hayli ince numaralıyken, makina daha çok cam elyafı gibi yüksek numaralı kalın ipliklerle çalışma amaçlı üretilmiştir. Bundan mütevellit, istenen yapıda (sağlanan flame retardant iplikten) kumaş üretilememiş olup, yine de yapının üretilebilir ve düşünülen amaca uygun geliştirilebilir olduğunu göstermek adına, aynı planlar kullanılarak, istenen yapı cam elyafından üretilip, sunulabilir hale getirilmiştir. Ek olarak, ince- düşük numaralı ipliklerden, aynı formun üretimi için olası çözüm yollarına değinilmiştir.

Öğrenciler:  Tutku TÜREN, Selinnur ERDOĞDU
Danışman Bilgisi: Doç.Dr.Umut Kıvanç ŞAHİN
Destekleyen Kuruluş / Proje Bilgisi: Teknoplast Suni Deri San. ve Diş Tic. ltd. Şti, Furkim Kimya San. ve Diş Tic. ltd. Şti, Şafak Örme Sanayi Ve Ticaret A.Ş.
Proje no: -

ÖZET
Tez kapsamında otomotiv sektörünün beklentilerini karşılaması ve günümüzde kullanılan ürünlere alternatif olması beklenen çok amaçlı kaplamalı örme otomotiv koltuk kılıfı geliştirilmesi hedeflenmektedir. Bu hedef doğrultusunda, piyasada kabul gören ve çok yüksek sıklıkla kullanılabilen standart ve geri dönüştürülmüş poliester iplikleri temin edilmiştir. Bu iplikler kullanılarak, 2’si iki iplik 8’i interlock olacak şekilde 10 farklı örme kumaş üretilmiştir. Kumaşlar çeşitli bitim işlemlerinden geçmiştir ve son olarak ramöz makinesinde fiksaj işlemine tabi tutulmuştur. Daha sonra kumaşlar, hazırlanan 3 farklı kaplama reçetelesiyle kaplanarak mekanik özellikleri etkileyen parametrelerin belirlenmesi amacıyla kopma dayanımı, uzama, kat ayrılması, Martindale aşınma testlerine tabi tutulmuştur. Çeşitli renk haslığı testleriyle de kumaşların estetik performansları değerlendirilmiştir. Yapılan testler sonucu çıkan değerler kullanılarak Minitab yazılımı ile optimum kumaş parametreleri ile optimum kaplama reçetesi belirlenmiştir.

Öğrenciler: İrem YILMAZ, Öykü ELMAS, Sevgi ALTAY, Ecem ALAGÖZ
Danışman Bilgisi: Doç.Dr.Umut Kıvanç ŞAHİN
Destekleyen Kuruluş / Proje Bilgisi: Denim Village- Su Global Tekstil ve Konfeksiyon San.Tic.A.Ş.
Proje no: -

Denim kumaş, geniş çaplı bir üretime sahip olan ve pek çok kişi tarafından kullanılan bir kumaş türüdür. Günlük hayatın her alanında sıklıkla kullanılan bir kumaş türüdür bu nedenle denim kumaşta konfor özellikleri önemli bir etkendir. Termal konfor da içeriğinde hava, ısı, nem geçirgenliği gibi birçok etken bulundurur ve konfor açısından önemli bir faktördür. Denim üretiminde, çeşitli kimyasallar kullanılarak apreleme işlemleri yapılır ve böylece denimin termal konfor özellikleri iyileştirilir. Verilmek istenen efekte veya konfor özelliğine göre çeşitli özellikleri denime sağlayan kimyasallar kumaşa çeşitli yöntemlerle uygulanır. Bu araştırmanın amacı, termal konfor özellikleri geliştirilmiş, kullanıcının kullandığında termal konfor bakımından daha verim alacağı bir denim kumaş tasarımı yapmaktır. Bu tasarımda hem konfor özelliklerinin iyileştirmek hem de kumaşın mukavemet, yırtılma, esneme gibi özelliklerini kaybetmemek için hangi yöntemlerin kullanılabileceği araştırıldı. Araştırılan yöntemlerin konvansiyonel teknikler ile uyuşmasına önem gösterildi. Termal konforu artırmak için farklı elyaf tipleri, yumuşatıcılar ve faz değiştiren materyaller kullanılabilir. Termal dengeyi sağlamak için mikro kapsül yöntemi ile faz değiştiren malzemeler kullanılmaktadır. Bu çalışmada mikrokapsüllü hidrokarbon kimyasallar kullanıldı ve spreyleme yöntemi ile kumaşa arka yüzünden ve hem ön hem arka yüzünden olmak üzere uygulama yapıldı. Ek olarak formaldehit içermeyen kimyasallar kullanmak için yeni iyonik olmayan silikon içerikli kimyasalların kullanılması hedeflendi. Spreyle uygulama yapılan reçete türleri aynı kimyasalların farklı orandaki kullanımlarıyla denim üzerinde olan etkilerini değerlendirmek üzere xiv hazırlandı. Burada hedeflenen temel husus kumaşların termal konfor özelliklerinin arttırılması iken denim kumaşın genel özelliklerinin de iki farklı reçete türüne göre nasıl etkilendiğinden ve gelecekte bu hususta yapılabilecek çalışmalardan bahsedilmiştir.

Öğrenciler: Bensu ÖTEV, Betül Şura ÖZDEM, Yaren MASIR
Danışman Bilgisi: Doç.Dr.Umut Kıvanç ŞAHİN
Destekleyen Kuruluş / Proje Bilgisi: -
Proje no: -

Bu projenin amacı doğal kaynaklardan elde edilmiş boyarmaddelerin TiO₂ ile bağ yaparak fotoanot adı verilen kompleks bir yapı oluşturmasıdır. Bu proje ile daha çevreci, toksik olmayan, ucuz, daha az kimyasal kullanılan ve daha fonksiyonel ekstrasyonlar elde edilmiştir. Konvansiyonel yöntem ile elde edilmiş boyar madde ve TiO₂ komplekslerinin verimliliğinin daha yüksek olmasına karşın, sentetik boyaların çevreye ve insan sağlığına verdiği büyük zararlar nedeniyle, daha çevreci ve toksik olmayan bir alternatif olan bu tasarım tercih edilmiştir. Ayrıca TiO₂ tekstil sektöründe kumaşlara kendini temizleme, UV-koruyuculuk, antibakteriyellik gibi farklı özellikler de kazandırmak amacıyla kullanılmaktadır.

Bu çalışmada doğal boya eldesi için sokslet metodu kullanılmıştır. Saf su, etanol, sodyum karbonat ve asetik asit gibi çevreye zarar vermeyen kimyasallar ekstraksiyon için tercih edilmiştir. Hammadde seçiminde ise antosiyanin pigmenti yüksek ve ülkemizde de ulaşılabilirliği kolay olan kırmızı havuç tercih edilmiştir. Yapılan araştırmalar doğrultusunda, antosiyanin pigmenti yüksek olan hammaddelerin daha geniş dalga boyunu soğurulmasından kaynaklı TiO₂  ile daha iyi renk ve ışık haslıkları vereceği görülmüştür.

Doğal boyar madde-titanyum dioksit kompozitlerinin eldesinin yanında, boya özütlerinin etkisini gözlemlemek için pamuklu ve yünlü kumaşlarda boyama işlemi de gerçekleştirilmiştir. Ve bu boyama işleminden yapılan testler doğrultusunda umut verici sonuçlar alınmıştır.

Öğrenciler: Alpay KORKUT, Ertuğrul SÜREK, Toyly ATAYEV, Guvanch SYLAPOV
Danışman Bilgisi: Doç.Dr.Umut Kıvanç ŞAHİN
Destekleyen Kuruluş / Proje Bilgisi: Latro Kimya Dış Ticaret A.Ş.
Proje no: -

ÖZET
Bu çalışmada tekstil malzemelerinin, alev geciktiricilerin ve su iticilerin yanma davranışları ve etki mekanizmaları ile temel ve yeni yaklaşımlar ve son çalışmalar tartışılmaktadır. Kumaşlar, kullanıldığı yere göre farklı fiziksel ve kimyasal niteliklere sahiptir. Yeni teknolojiler ve ürünler geliştirilmektedir. Kumaşların kendilerine eklenen birçok özelliği vardır. Bu çalışmada %100 pamuklu örme kumaşlara ve yüzde 96 pamuklu örme kumaşlara alev geciktirici ve su itici kimyasallar uygulanmıştır. İlgili standartlara göre alev geciktirici, su iticilik, ağırlık ölçümü, hava geçirgenlik ve sertlik testleri yapılmıştır. Testler sonucunda güçlü alev geciktirici ve su iticiliğe sahip kumaşlar elde edilmiştir.

Öğrenciler:  Mert AKAGÜN, Turan BAKÜLÜ, Göksel AKAY
Danışman Bilgisi: Doç.Dr.Umut Kıvanç ŞAHİN
Destekleyen Kuruluş / Proje Bilgisi: Mektepli Tekstil Ltd.Şti
Proje no: -

Menstrüasyon, geçmişten günümüze kadınların karşılaştığı doğal bir döngüdür. Kadınların bu süreci en rahat bir şekilde geçirmeleri için menstrüel hijyen ürünleri üretilmiştir. Gelişim sürecinde menstrüel hijyen ürünlerinden bazıları rahatlık açısından, bazıları ise çevresel kaygılar açısından yetersiz kalmıştır. Bu nedenle menstrüel iç çamaşırları bazı avantajları sebebiyle ön plana çıkmıştır. Ancak, menstrüel iç çamaşır ürünlerinin gelişim süreci tam olarak tamamlanmamıştır ve daha fazla optimizasyon işlemine ihtiyaç vardır. Bu, aynı zamanda piyasada mevcut olan menstrüel iç çamaşırlarının performansları nedeniyle yeterli olmadığı anlamı taşımaktadır. Bu tezin amacı, literatür taraması ile birlikte gerekli olan kumaş testleri yapılarak ve üreticilerle buluşarak istenilen kullanıcı performansına sahip üç katlı menstrüel iç çamaşırı tasarlamak ve geliştirmektir. Bu doğrultuda 29 makale ve 9 numune incelenmiş, test kumaş özellikleri ile son kullanıcının menstrüel iç çamaşırı kullanırken en iyi deneyimi yaşamasını sağlayacak üç katmanlı kumaş kombinasyonunu belirlenmiştir.

Öğrenciler:  Rabia KILIÇ, Gülay AKDAĞ, İpek ARIKIL
Danışman Bilgisi: Prof. Dr. Bülent ÖZİPEK
Destekleyen Kuruluş / Proje Bilgisi: -
Proje no: -

ÖZET

İnsan neslinin devamı için dünya tarihinin her döneminde üretim ve tüketim kaçınılmaz olmuştur. Sanayi devrimi ile oluşan, sürekli tüketimden beslenen ve bu doğrultuda gelişen yenidünya düzeni ile insanlar ihtiyaçlarından çok kendi ihtiyaçlarını karşılamak için tüketmektedir. Sürekli değişen pazar ve hızla genişlemesi için “psikolojik açlık” olarak adlandırılan bu teşvik, bireyleri hem maddi hem de manevi olarak harcamaya motive etmiştir. Bu durumla birlikte nüfus artışı, yükselen yaşam standartları, sanayileşme ve üretime teknolojik katkılarla birlikte çevresel ve endüstriyel çalışma ortamı sorunları ortaya çıkmaya başlamıştır. Kaynaklar hızla tükenmeye, doğa yok edilmeye ve mevcut dünya sisteminin bir sonucu olarak insan sağlığı giderek bozulmaya başlamıştır. Bunların yanında; üretimler aşamalarında kullanılan kimyasal maddeler ve fazlaca kullanılan, sınırsızmış gibi tüketilen su ve üretim atıklarının doğaya ayrıştırılmadan ve sonuçları düşünülmeden bırakılması çevreye zarar vermekte ve dünya genelinde olumsuz etkiler yaratmaktadır.

Bu kriz karşısında daha büyük bir anlayış ortaya çıktı: sürdürülebilirlik. En az kaynakla en verimli sonucu elde etmeyi amaçlar. Sürdürülebilirlik, "kalıcı olma yeteneği" olarak tanımlanır ve kalıcılığı esas alır. İnsan odaklı yaklaşımıyla, doğal kaynakların kullanımından atık yönetimine ve tabii ki endüstri ilişkilerine kadar üretim sürecinde planlanan ve atılan tüm adımları kapsar.

Tekstilde sürdürülebilirliğin ölçülebileceği süreçler; ürünün hammadde üretim aşamasından taşımayla satış mağazasına girene kadar olan zamanı kapsar. Bu çalışmada tekstil ürünlerinin üretim aşamalarındaki karbon ayak izi hesabıyla birlikte lojistik karbon ayak izi de bulunmaktadır.

Yapılan bu çalışmada TYH Tekstil ve Küçükçalık Tekstil firmalarından farklı iki ürünün üretim ve ulaşım aşamaları incelendi. Her basamakta ortaya çıkan karbon emisyon miktarı hesaplandı.

TYH Tekstilden farklı renkte fakat aynı özelliklere sahip iki sweatshirtün aşamaları incelendi ve sonuç olarak aynı özelliklere sahip iki ürünün konfeksiyon sürecinde hiçbir farklılık olmadıgı incelendi. Boya aşamasında ise sadece boya miktarlarının yogunlugunun değişiklik gösterdigi görülmüştür.

Küçükçalık Tekstil'de tüm proseslerde karartma perdeler için kullanılan sadece 2 farklı boyama-terbiye yöntemi bulunmaktadır. Boyahanede prosesler farklı olduğu için CO2 ayak izi de farklıdır. Baskılı kumaşlarda kumaş boyamadan farklı olarak jet yıkama, kurutma, sarma, baskı, kurutma ve turbang işlemleri yapılmaktadır. Bu proseslerin tamamı yüksek güç ve doğalgaz prosesleridir. Boyalı kumaşların proseslerinde sadece boyama, kurutma ve fiksaj vardır ve fırınlama tekniğine göre çok daha az karbon ayak izi vardır.

 
Şekil 1: TINTE ürün görünümü (70% CO/30% PET 3 PLY-FLEECE TINTE)
Şekil 2: Smaragd ürün görünümü (70% CO/30% PET 3 PLY-FLEECE SMARAGD)

Öğrenciler:  Deniz KALFAZADE, Tuğçe IŞIK, Mehmet Vefa KILINÇ
Danışman Bilgisi: Dr.Öğr.Üy. İpek Yalçın ENİŞ, Öğr.Gör.Dr. Hande Sezgin
Destekleyen Kuruluş / Proje Bilgisi: -

ÖZET

Darbe emici malzemeler, bir tür kazalardan veya ölümcül yaralanmalardan korunma tekniğidir. Çalışma prensibi, kinetik enerjiyi plastik gerinim enerjisine dönüştürmek ve malzemede deformasyona neden olmak üzerine kuruludur. Bu darbe emicilerin tasarımında ve imalatında birçok farklı malzeme ve yapı kullanılmaktadır. En yaygın olarak kullanılan yapı, iki paralel katman ve aralarında bir çekirdek malzemeden oluşan sandviç yapıdır. Bu çalışmada, sıcak baskı yöntemi ile enerji soğuran bir sandviç yapı oluşturmak için kumaş takviyeli kompozit malzemeler tasarlanmış ve üretilmiştir. Matris malzemesi olarak polipropilen tercih edilirken, takviye malzemesi olarak jüt, karbon ve E-cam elyaflı bezayağı dokuma kumaşlar kullanılmaktadır. Ek olarak çekirdek yapı malzemesi olarak kullanılan denim atığından elde edilmiş bir kompozit, sandviç yapı üretiminde değerlendirilerek atık kullanımına değinilmiştir. Ayrıca çekirdek yapının tasarımı farklılaştırılarak enerji absorbe etme potansiyeli test edilmiştir.  Son olarak farklı kumaş takviyeli kompozit plakalar ve farklılaştırılmış çekirdek yapısından oluşan bu sandviç numune grupları kendi içlerinde ve birbirleri ile kıyaslanarak darbe dayanım sonuçları değerlendirilmiştir.